تفاوت میان نسخههای «انوری (رباعیات)/پیوسته حدیث من به گوشت بادا»
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
خط ۷: | خط ۷: | ||
| یادداشت = | | یادداشت = | ||
}} | }} | ||
+ | |||
+ | {{شعر}} | ||
{{ب|پیوسته حدیث من به گوشت بادا|قوتم ز لب شکر فروشت بادا}} | {{ب|پیوسته حدیث من به گوشت بادا|قوتم ز لب شکر فروشت بادا}} | ||
{{ب|بیمن چو شراب ناب گیری در دست|شرمت بادا ولیک نوشت بادا}} | {{ب|بیمن چو شراب ناب گیری در دست|شرمت بادا ولیک نوشت بادا}} |
نسخهٔ کنونی تا ۱۱ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۲۲:۵۴
' | انوری (رباعیات) (پیوسته حدیث من به گوشت بادا) از انوری |
' |
پیوسته حدیث من به گوشت بادا | قوتم ز لب شکر فروشت بادا | |
بیمن چو شراب ناب گیری در دست | شرمت بادا ولیک نوشت بادا | |
ای هجر مگر نهایتی نیست ترا | وی وعدهی وصل غایتی نیست ترا | |
ای عشق مرا به صد هزاران زاری | کشتی و جز این کفایتی نیست ترا | |
نه صبر به گوشهای نشاند ما را | نه عقل به کام دل رساند ما را | |
چون یار ز پیش میبراند ما را | کو مرگ که زین باز رهاند ما را | |
آورد زری عماد رازی بچه را | تا بنماید عمود رازی بچه را | |
رازی بچه هر شبی عمادالدین را | بردار کند چنان که غازی بچه را | |
گفتم که به پایان رسد این درد و عنا | دستی بزند به شادمانی دل ما | |
دل گفت کدام صبر ما را و چه کام | ور غم سختست شادکامی ز کجا | |
این دل چو شب جوانی و راحت و تاب | از روی سپیدهدم برافکند نقاب | |
بیدار شو این باقی شب را دریاب | ای بس که بجویی و نیابیش به خواب | |
هم طبع ملول گشت از آن شعر چو آب | هم رغبت از آن شراب چون آتش ناب | |
ای دل تو عنان ز شاهدان نیز بتاب | کاریست ورای شاهد و شعر و شراب | |
زان روی که روز وصل آن در خوشاب | در خواب شبی بر آتشم ریزد آب | |
با دل همه روزم این سوئالست و جواب | کاخر شبی آن روز ببینم در خواب | |
آن شد که به نزدیک من ای در خوشاب | دشمنام ترا طال بقا بود جواب | |
جانا پس از این نبینی این نیز به خواب | بر آتش من زد سخن سرد تو آب | |
بوطالب نعمه ای سپهرت طالب | بر تابش آفتاب رایت غالب | |
در دور زمانه یادگاری نگذاشت | بهتر ز تو گوهری علی بوطالب | |
هرچند که بر جزو بود کل غالب | باشد همه جزو کل خود را طالب | |
جزویست که کل خویش را ماند راست | بوطالب نعمه از علی بوطالب | |
ای گوهر تو بر آفرینش غالب | چون رحمت ایزد همه خلقت طالب | |
از جملهی اولاد نبی چون تو کراست | فرزند تو و هر دو علی بوطالب | |
بس شب که به روز بردم اندر طلبت | بس روز طرب که دیدم از وصل لبت | |
رفتی و کنون روز و شب این میگویم | کای روز وصال یار خوش باد شبت | |
با بخل بود به غایتی پیوندت | کز قوت حکایتی کند خرسندت | |
وینک ز بلای بخل تو ده سالست | تا نشخور شیر میکند فرزندت | |
دل باز چو بر دام غم عشق آویخت | صبر آمد و گفت خون غم خواهم ریخت | |
بس برنامد که دامن اندر دندان | از دست غم آخر به تک پای گریخت | |
ای سغبهی آنانکه نمیجویندت | شهری و دهی ز دور میبویندت | |
نوبت چو به ما رسید توسن گشتی | ای آن و از آن بتر که میگویندت | |
همواره چو بخت خود جوانی بادت | چون دولت خویش کامرانی بادت | |
ای مایهی زندگانی از نعمت تو | این شربت آب زندگانی بادت | |
ای گشته ضمیر چون بهشت از یادت | انگیخته دولت جهان دل شادت | |
ای روز جهان مبارک از دولت تو | روز نو و سال نو مبارک بادت | |
سیاره به خدمت سپرد خاک درت | خورشید که باشد که بود تاج سرت | |
شد هر دو جهان به بندگی تو مقر | چونان که به بندگی جد و پدرت | |
گفتند که گل چمن به یکبار آراست | برخاست و کلید باغ و کاشانه بخواست | |
گل گفت که با او نبود کارم راست | دانی چه گلابخانه را راه کجاست | |
در کوی تو هیچ کار من ناشده راست | ایام به کین خواستن من برخاست | |
واخر به دلت گذر کند چون بروم | کان دلشده کی رفت و چگونهست و کجاست | |
دوشینه شب ارچه جانم از رنج بکاست | چون تو به عیادت آمدی رنج رواست | |
بربوی عیادت تو امشب همه شب | ز ایزد به دعا درد همی خواهم خواست | |
در وصل تو عزم دل من روز نخست | آن بود که عمر با تو بگذارم چست | |
کی دانستم که بعد از آن عزم درست | آن روز به خواب شب همی باید جست | |
آتش به سفال برنهادی ز نخست | پس با خاکم به در برون رفتی چست | |
با این همه باد کبر کاندر سر تست | از آب سبو کی آیدم با تو درست | |
از آب سبو کی آیدم با تو درست | دستم که به گوهر قناعت پیوست | |
پر بود و نبود آز را بر وی دست | با دست طمع مگر شبی عهدی بست | |
روز دگرش غیرت همت بشکست | . . . | |
ای عهد تو عید کامرانی پیوست | افتاد بهار پیش بزم تو ز دست | |
زیبندهتر از مجلس تو دست بهار | بر گردن عید هیچ پیرایه نبست | |
جدت ورق زمانه از جور بشست | عدل پدرت سلسلها کرد درست | |
ای بر تو قبای جاهشان آمد چست | هان تا چه کنی که نوبت دولت تست | |
هجری که به روز غم مبادا دل و دست | بر دامن دل که گرد ننشست نشست | |
وصلی که چو دل به دست بودی پیوست | دردا که ازو درد دلی ماند به دست | |
جانا به تن شکسته و عزم درست | عمریست که دل در طلب صحبت تست | |
وامروز که نومید شد از وصل تو چست | در صبر زد آن دست کز امید بشست | |
ای شاه ز قدرتی که در بازوی تست | تیر تو به ناوک قضا ماند چست | |
ورنه که نشاند این چنین چابک و چست | پیکان دوم بر سر سوفار نخست | |
با موزه به آب در دویدی به نخست | تا خرمن من به باد بردادی چست | |
چون تیز شد آتش دلم گشتی سست | خاکش بر سر که او نه خاک در تست | |
کار تنم از دست دلم رفت ز دست | بیچاره دلم به ماتم جان بنشست | |
جان دل ز جهان بربد و رخت اندر بست | سازم همه این بود که در کار شکست | |
ای شاه جهان ملک جهان حسب تراست | وز دولت و اقبال شهی کسب تراست | |
امروز به یک حمله هزار اسب بگیر | فردا خوارزم و صدهزار اسب تراست | |
دل در خم آن زلف معنبر بنشست | جان گفت که دل رفت وزین غمکده رست | |
من هم پی دل روم به هر حال که هست | مسکین چو به لب رسید پایش بشکست | |
بوطالب نعمه ای گشادهدل و دست | با دست و دلت بحر و فلک ناقص و پست | |
هر زیور کان خدای بر جد تو بست | جز نام پیمبری دگر جملهت هست | |
ای صبر ز دست دل معشوقهپرست | این بار به دامن تو خواهم زد دست | |
کو باز مرا بر آتش دل بنشاند | واندر سر زلف یار ساکن بنشست | |
دی میشد و از شکوفه شاخی در دست | گفتم به شکوفه وعده بود این آن هست | |
برگشت و به طعنه گفت ای عشوهپرست | نشنیدی که هرچه بشکفت نه بست | |
از حادثهای که هرچه زو گویم هست | هرچند که بشکست مرا هیچ نبست | |
گفتند شکستهای به دست آور دست | آوردهام آن شکسته لیکن هم دست | |
دی با تو چنان شدم به یک خاست و نشست | کز من اثری نماند جز باد به دست | |
از شرم بمیرم ار بپرسی فردا | کان دلشده زنده هست گویند که هست | |
گفتند که شعر تو ملک داشت به دست | گفتم عجبا و جای این معنی هست | |
او فرع و چنان دلیر در بحر نشست | من اصل و به بیم در ز جیحون پیوست | |
در سایهی آن زلف مشوش که تراست | ای بس دل سرگشتهی غمکش که تراست | |
میبر دل و می ده غم و فارغ میرو | دور از دل من زهی دل خوش که تراست | |
کون خر ملک ریش گاو افتادست | چون استر بد لایق داو افتادست | |
در صدر وزارتت که در عشق زرست | چون از پس راء عمرو واو افتادست | |
تا حادثه قصد آل عمران کردست | کس نیست که او حدیث احسان کردست | |
احسان ز کسان بوالحسن بود مگر | کو همچو کسانش روی پنهان کردست | |
شاها به خدایی که ترا بگزیدست | گر ملک چو تو خدایگانی دیدست | |
الا تو که بودست که صد باره جهان | روزان بگرفتست و شبان بخشیدست | |
آن چهره که هرکه وصف او بشنیدست | بر چهرهی آفتاب و مه خندیدست | |
ماه نو عید دیدهام دوش بدو | بر ماه تمام کس مه نو دیدست | |
زلف تو از آن دم که دلم بربودست | از زیر کله روی به کس ننمودست | |
مانا به حکایت از لبت بشنودست | کز جملهی عاشقان چشمت بودست | |
فرمان تو بر جهان قضای دگرست | کلک تو گرهگشای بند قدرست | |
هر نامه که در نظم امور بشرست | توقیع برو ابوالمعالی عمرست | |
در هر طرفی اگرچه یاری دگرست | واندر هر گوشه غمگساری دگرست | |
در سر ز غمت مرا خماری دگرست | معشوقه تویی و عشق کاری دگرست | |
دیدار تو در جهان جهانی دگرست | رخسار تو ماه آسمانی دگرست | |
گر جان بشود رواست اندر غم تو | ما را غم تو به نقد جانی دگرست | |
چون حسن تو رنج من به عالم سمرست | کارم چو سر زلف تو زیر و زبرست | |
دیدم ز غمت بسی جفاها لیکن | نادیدن تو ز هرچه دیدم بترست | |
با رای تو صبح ملک بیگه خیزست | با عزم تو آب تیغ فتح آمیزست | |
چون خواجه توان گفت کسی را که به حکم | جمشید نشان و کیقباد انگیزست | |
دل بر سر عهد استوار خویش است | جان در غم تو بر سر کار خویش است | |
از دل هوس هر دو جهانم برخاست | الا غم تو که بر قرار خویش است | |
عدل تو زمانه را نگهدار بس است | تایید تو دین و ملک را یار بس است | |
چون کار جهان کلک تو میدارد راست | تا هست جهان کلک تو بر کار بس است | |
دل در هوس شراب گلرنگ خوشست | با بربط و با نای و دف و چنگ خوشست | |
روزی ز کس فراخ نیکو نبود | روزی فراخم از در تنگ خوشست | |
آن چیست که مقصود جهانی آنست | آن طرفه که از جهانیان پنهانست | |
در دانش عقل و جان و تن حیرانست | آن به که چنان بود که بتوان دانست | |
با دل گفتم چو یار بی فرمانست | این صبر هوس پختن بیپایانست | |
دل گفت نفس مزن که تدبیر آنست | هم پختن این هوس که نتوان دانست | |
با آنکه دلم در غم هجرت خونست | شادی به غم توام ز غم افزونست | |
اندیشه کنم هر شب و گویم یارب | هجرانش چنین است وصالش چونست | |
پایی که ز بند عالمی بیرونست | پالود به خون و زین غمم دل خونست | |
ای تاج سر زمانه آخر کم ازین | کای دست خوش زمانه پایت چونست | |
گر شرح نمیدهم که حالم چونست | یا از تو مرا چه درد روزافزونست | |
پیداست چو روز نزد هرکس که مرا | با این لب خندان چه دل پر خونست | |
تا خرمن آز را دلت پیمانهست | نزدیک تو جز حدیث نان افسانهست | |
خوشباش که یک نیمه مرا در خانهست | در سنبلهی سپهر اگر یک دانهست | |
عشقی که همه عمر بماند این است | دردی که ز من جان بستاند این است | |
کاری که کسش چاره نداند این است | وان شب که به روزم نرساند این است | |
از تو طمعم یکی صراحی باده است | زیرا که مرا حریفکی افتاده است | |
چون مست شود مرا بخواهد دادن | زیرا که مرا وعده به مستی داده است | |
هجران تو دوش چون به من درنگریست | بنشست و به هایهای بر من بگریست | |
گریان بر وصل شد که تدبیرم چیست | تا چند به جان دیگران خواهی زیست | |
میآمد و از دیدهی ما مینگریست | میرفت و دگرباره قفا مینگریست | |
با جلوهی خویشتن خوشش میآمد | یا از سر مرحمت به ما مینگریست | |
از وصل تو بر کناره میباید زیست | با سینهی پاره پاره میباید زیست | |
بیدل به هزار حیله میباید بود | بیجان به هزار چاره میباید زیست | |
بوطالب نعمه طالب نعمت نیست | زان در کرمش تکلف و منت نیست | |
در همت او هر دو جهان مختصرست | جز وی ز پیمبریست آن همت نیست | |
پایی که نه در هوای تو در گل نیست | رایی که نه رای تو برو مشکل نیست | |
القصه ز هرچه نام شادی دارد | در عالم عشق جز غمت حاصل نیست | |
ای شاه نجیب کفشگر دانی کیست | آنکس که ازو خزینت از مال تهیست | |
سیمت ز کل حبه طلب ورنه ازو | سگ داند و کفشگر که در انبان چیست | |
پای تو اگرچه در وفا محکم نیست | در دست تو یک درد مرا مرهم نیست | |
با این همه از غمت گزیرم هم نیست | دل بیغم دار کز تو دل بیغم نیست | |
تا چند طلب کنم وفای تو که نیست | تا کی گیرم کسی به جای تو که نیست | |
گفتی که ترا جان و جهان جز من نیست | ای جان جهان به خاکپای تو که نیست | |
گر درخور قدر همتم سیمی نیست | چون من به هنر کس اندر اقلیمی نیست | |
عیبی نبود گر فلکم سیم نداد | چونان که ز نان استدنم بیمی نیست | |
ای دل یارت که سر به سر کبر و منیست | بازیچهی غمزهاش پیمان شکنیست | |
سودای لب چنین کسی نتوان پخت | با خویشتن آی این چه بیخویشتنیست | |
تا دست امید ما شکستیم ز دوست | زیر لگد فراق پستیم ز دوست | |
دشمن به دعای شب چرا برخیزد | چون ما به چنین روز نشستیم ز دوست | |
هردم ز تو گر تازه غمی باید هست | در دور فلک نو ستمی باید هست | |
در عشق تو گرچه ایچ میباید هست | این بس نبود کانچ نمیباید هست | |
چون آتش سودای تو جز دود نداشت | مسکین دل من امید بهبود نداشت | |
در جستن وصل تو بسی کوشیدم | چون بخت نبود کوششم سود نداشت | |
گر بنده دو روز خدمتت را بگذاشت | نه نقش عیادت تو بر آب نگاشت | |
تقصیر از آن کرد که چشمی که بدان | بیماری چون تویی توان دید نداشت | |
اندوه تو چون دلم به شادی انگاشت | وز بهر تو پیوند جهانی بگذاشت | |
گیرم ز جفاش باز نتوانی برد | دایم ز وفاش باز نتوانی داشت | |
اندوه تو چون دلم به شادی نگذاشت | آخر ز وفاش باز نتوانی داشت | |
هرچند ز تو بجز جفا حاصل نیست | من تخم وفاداری تو خواهم کاشت | |
دلبر ز وفا و مهر یکسر بگذشت | تا کار دلم ز دست دلبر بگذشت | |
چون دید کزو قدم بر آتش دارم | بگذاشت مرا و آبم از سر بگذشت | |
محنتزدهای که کلبهای داشت به دشت | در نعمت و ناز دیدمش برمیگشت | |
گفتمش که گنج یافتی گفتا نه | بو طالب نعمه دی بر این دشت گذشت | |
عمری که تر و خشک من آن بود گذشت | وان مایه که کردمی بدان سود گذشت | |
افسوس که روز بیغمی دیر رسید | پس چون شب وصل دلبران زود گذشت | |
با دل گفتم که آن بتم دوش نهفت | جان خواست ز من چون گل وصلش بشکفت | |
دل گفت مضایقت مکن زود بده | با او به محقری سخن نتوان گفت | |
با گل گفتم شکوفه در خاک بخفت | گل دیده پر آب کرد از باران گفت | |
آری نتوان گرفت با گیتی جفت | بنمای گلی که ریختن را نشکفت | |
چشمم ز غمت به هر عقیقی که بسفت | بر چهره هزارگل ز رازم بشکفت | |
رازی که دلم ز جان همی داشت نهفت | اشکم به زبان حال با خلق بگفت | |
سلطان که جهان جواد ازو بیش نیافت | آن کیست کزو فراغت خویش نیافت | |
در دولت او عامل اموال زکات | صد باره جهان بگشت و درویش نیافت | |
عیشی که نمودم از جوانی همه رفت | عهدی که خریدم از جهان دمدمه رفت | |
هین ای بز لنگ آفرینش بشتاب | وین سبزهی عاریت رها کن رمه رفت | |
سلطان که جهان به عدل آراست برفت | سرو چمن ملک بپیراست برفت | |
چون کژ رویی بدید از دور فلک | کژ را به کژان داد و ره راست برفت | |
حامی جهان ز جور افلاک برفت | بنیاد نظام عالم خاک برفت | |
آن زهر زمانه را چو تریاک برفت | او رفت و سعادت از جهان پاک برفت | |
معشوق مرا عهد من از یاد برفت | وان عهد و وفا به باد برداد و برفت | |
پایم به حیل ببست و آزاد برفت | آتش به من اندر زد و چون باد برفت | |
آن بت که به انصاف نکو بود برفت | حورا صفت و فرشتهخو بود برفت | |
آسایش عمرم همه او داشت ببرد | آرایش جانم همه او بود برفت | |
دلبر چو دلم به عشوه بربود برفت | غمهای مرا به غمزه بفزود برفت | |
بس دیر به دست آمد و بس زود برفت | آتش به من اندر زد و چون دود برفت | |
چون با غم عشق تو دلم ساز گرفت | چشمم ز طلب خون دل آغاز گرفت | |
تو دست به خون ریختنم رنجه مدار | هجران تو این مهم به جان باز گرفت | |
آن بت که دلم به زلف چون شست گرفت | عالم به خمار نرگس مست گرفت | |
بس دل که کنون به قهر در پای آورد | زین تیشه که آن نگار بردست گرفت | |
ای دل بخر آن زلف که دستت نگرفت | جز غمزهی آن نرگس مستت نگرفت | |
می لاف زدی که صبر دستم گیرد | از پای درآمدی و دستت نگرفت | |
با یار مرا زور و ستم درنگرفت | زاری و فغان و لابه هم درنگرفت | |
از شعر ترم چو سنگ نم درنگرفت | تدبیر درم کنم که دم درنگرفت | |
از شعلهی لاله جهان نور گرفت | وز چهرهی گل روی زمین حور گرفت | |
صحرا سلب بزم ملکشه پوشید | بستان صفت مجلس دستور گرفت | |
از گردش این هفت مخالف بر هفت | هر هفت در افتیم به هفتاد آگفت | |
می ده که چو گل جوانیم در گل خفت | تا کی غم عالمی که چون رفتی رفت | |
ای روزی خصم پیش خورد حشمت | جزویست قیامت از نبرد حشمت | |
اندیشهی پل مکن که جیحون شاها | انباشته شد جمله ز گرد حشمت | |
تا روز به شب چو سوسنم بیرویت | بیدار چو نرگسم به گرد کویت | |
چون لاله شوم سوختهدل گر بنهم | مانند گل دو رویه رو بر رویت | |
عمری بادت کزو به رشک آید نوح | راحی به کفت کزو خجل گردد روح | |
شام همه شبهات به صبح آبستن | صبح همه روزهات ضامن به صبوح | |
عمری جگرم خورد ز بدخویی چرخ | یک روز نرفت راه دلجویی چرخ | |
آورد و به دست جور مریخم داد | با زهره گرفتست مرا گویی چرخ | |
از چرخ که کامی به مرادم ننهاد | وز بخت که بندی ز امیدم نگشاد | |
پیروز شه طغان تکین دادم داد | پیروز شه طغان تکین باقی باد | |
با قدر تو آب آسمان ریخته باد | با خاک درت ستاره آمیخته باد | |
گر کم کند از سر تو یک موی فلک | خورشید ازو به مویی آویخته باد | |
دادم به امید روزگاری بر باد | نابوده ز روزگار خود روزی شاد | |
زان میترسم که روزگارم نبود | چونان که ز روزگار بستانم داد | |
در چشمهی تیغ بیکفت آب مباد | در زلف زره بیکنفت تاب مباد | |
بییاد مبارک تو در دست ملوک | در آب فسرده آتش ناب مباد | |
هرگز دلم از وفای تو فرد مباد | یک دم ز غم تو بیدم سرد مباد | |
گر وصل تو درمان دلم خواهد کرد | پس یک نفس از درد تو بیدرد مباد | |
ای شاه زمین دور زمان بیتو مباد | تا حشر سعود را قران بیتو مباد | |
آسایش جان ز تست جان بیتو مباد | مقصود جهان تویی جهان بیتو مباد | |
حسن تو مرا ز نیکوان شاهی داد | عشق تو مرا به خیره گمراهی داد | |
از راستیام نخواهی آگاهی داد | تا چند مرا پردهی کژ خواهی داد | |
جوهر که ز ایزدش همی نامد یاد | وز مرتبه آفتاب را بار نداد | |
از مرگ به یک تپانچه در خاک افتاد | احسنت ای مرگ هرگزت مرگ مباد | |
با هرکه زبان چرخ رازی بگشاد | چون پای نداشت پای تا سر بنهاد | |
زان داد سخن همی بنتوانم داد | کابستن رازهابنتواند زاد | |
گر دوست مرا به کام دشمن دارد | یا خسته دل و سوخته خرمن دارد | |
گو دار کزین جفا فراوان بیش است | آن منت غم که بر دل من دارد | |
بیننده که چشم عاقبتبین دارد | می خوردن و مست خفتن آیین دارد | |
تا جان دارم به دست برخواهم داشت | تلخی که مزاج جان شیرین دارد | |
باد سحری گذر به کویت دارد | زان بوی بنفشهزار مویت دارد | |
در پیرهن غنچه نمیگنجد گل | از شادی آنکه رنگ رویت دارد | |
دل گرچه غمت ز جان نهان میدارد | اشکم همه خرده در میان میدارد | |
جان بیتو کنون فراق تن میطلبید | دل بیتو کنون ماتم جان میدارد | |
صد پرده شبی فلک ز من بردارد | تا روز چو شب زپرده بیرون آرد | |
ار دست شب و روز به شب بگریزد | هر کس که چو روز من شبی بگذارد | |
گر یک شبه وصل بتم آواز آرد | یکساله فراقش فلک آغاز آرد | |
صد روز ارین که میگذارم بدهم | گر دور فلک از آن شبی باز آرد | |
نه دل ز وصال تو نشانی دارد | نه جان ز فراق تو امانی دارد | |
بیچاره تنم همه جهان داشت به تو | واکنون به هزار حیله جانی دارد | |
شب رایت مشک رنگ بر کیوان برد | تقدیر بدم نامه بر طوفان برد | |
ای روی تو روز وصل تو کشتی نوح | انصاف بده بیتو به سر بتوان برد؟ | |
دل در غم تو گر به مثل جان نبرد | سر در نارد به صبر و فرمان نبرد | |
زان میترسم که عمر کوتاه دلم | این درد دراز را به پایان نبرد |